Udar mózgu dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie i nie bez powodu nazywany jest „pierwszą przyczyną niepełnosprawności”.

W tym artykule pragniemy przybliżyć Państwu skutki udaru, a także metody medycznej suplementacji składników odpowiednich dla stanu pacjenta.

Wskażemy też kilka środków które redukują wybrane konsekwencje udaru mózgu i wspomagają rekonwalescencję pacjenta.

Spis treści:

• Przyczyny i skutki udaru
• Zasady żywienia pacjenta po udarze w domu
• Żywienie medyczne po udarze – metody i polecane produkty

Czym jest udar i jaki jest jego przebieg

Udar prowadzi do obumarcia szeregów mózgu, które pełnią funkcję utrzymywania odpowiednich funkcji organizmu. Zarówno udar niedokrwienny jak i krwotoczny prowadzi do zniszczenia fragmentu mózgu i jest przyczyną niepełnosprawności, a nawet zgonu.

Jak działać w przypadku udaru

Pamiętajmy - najważniejsze jest szybkie wezwanie pomocy.

Bezzwłoczna reakcja na niepokojące i nagłe symptomy takie jak np.:

• raptowne osłabienie lub drętwienie twarzy,
• zaburzenie mowy,
• nagłe niedowidzenie lub utrata wzroku szczególnie na jedno oko,
• silny ból głowy

Wszystkie one powinny być dla nas sygnałem do wezwania karetki pogotowia.

Szybka reakcja lekarzy i podanie farmaceutyków w takich przypadkach ma fundamentalne znaczenie.

Niestety udar może się zdarzyć już u mocno obciążonych, zestresowanych albo stale zmęczonych osób po 40-50 roku życia. Zapala to światełko uwagi nad naszymi głowami, które nakazuje nam zapoznać się z tymi podstawowymi metodami ochrony naszych bliskich, nawet jeżeli nie skończyli jeszcze 70 lat.

Skutki udaru

Skutki udarów są bardzo często nieodwracalne, bądź wymagają wieloletniej rehabilitacji.

Ich efektem jest m.in.:

• długoterminowa niepełnosprawność,
• połowiczne zaburzenia czucia,
• afazja (zaburzenia mowy),
• zaburzenia zdolności poznawczych,
• arytmia serca,
• a także zaburzenia psychiczne.

W zależności od obrazu klinicznego i wieku pacjenta - jedynym rozwiązaniem jest długotrwała rehabilitacja, która pozwoli na stopniowe przywrócenie utraconej sprawności.

Żywienie ma duże znaczenie w leczeniu pacjenta po udarze

Oprócz rehabilitacji kluczowe znaczenie w procesie leczenia i rekonwalescencji ma odpowiednia dieta dopasowana do potrzeb pacjenta.

Powinna być ona dobrana przez specjalistę i stale kontrolowana (oba czynniki są tu bardzo ważne, bo stan pacjenta jest zmienny).

Zapotrzebowanie energetyczne u osób po udarze, ze względu na częsty, wzmożony przykurcz mięśni, ból czy niepokój jest wyższe niż zwykle.

Powikłania poudarowe utrudniają określenie konkretnej diety. Istnieją jednak podstawowe zalecenia, których należy przestrzegać:

• regularne posiłki, minimum 4 -5 posiłków dziennie, najlepiej w temperaturze 37stopni,
• 1,5l wody dziennie, niegazowanej, niskosodowej,
• ograniczenie spożycia soli,
• duża ilość warzyw i owoców, ryb,
• włączenie do diety źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych, np. awokado, oleje roślinne,
• używanie ziołowych przypraw, np. oregano, bazylia,
• posiłki przyrządzane na parze, gotowane,
• ograniczenie smażenia potraw,
• wyeliminowanie przetworzonych posiłków,
• zminimalizowanie spożycia cukrów i słodyczy,
• wyeliminowanie kofeiny i alkoholu.

Jak widać, zasad zdrowego odżywiania pacjenta po udarze jest wiele, dlatego łatwo tu o zaniedbanie lub zwykły brak sił, albo czasu, który prędzej czy później zajrzy nam w oczy.

Na tym etapie żywienie medyczne, jako gotowe diety pozwolą oszczędzić czas i energię opiekunów, które potrzebne są na liczne czynności związane z chorym, ale też zajęciem się własnymi sprawami.

O żywieniu medycznym po udarze piszemy w dalszej części tekstu.

Konsystencja pożywienia

Bardzo ważne jest także podanie i konsystencja dań oraz spokojna atmosfera ich spożywania. Można oprzeć się na diecie śródziemnomorskiej. Ryby, oliwy, orzechy i pestki w postaci zmielonej pozwolą na dostarczenie organizmowi energii i składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.

Specjaliści zwracają także uwagę na to, by w diecie uwzględnić zupy krem, pasty do pieczywa i dania przecierane.

Suche potrawy sprawiają trudności w połykaniu, więc idealny dodatek mogą stanowić sosy bądź posiłki zblendowane z płynami. Postać papki jest jak najbardziej wskazana, ale należy zwrócić uwagę, czy osoba nie krztusi się i nie ma problemu z przyjmowaniem posiłku.

Pamiętajmy także o tym, by była atrakcyjna smakowo dla pacjenta. Niestety brak apetytu to częsty problem osób chorych, nie tylko po udarze.

Dieta na min. 1500 kalorii – jak ją zbilansować

Dieta powinna zawierać minimalnie 1500 kalorii i być łatwostrawna. Powinna obfitować w białko (np. chude mięso), wapno (np. nabiał o obniżonej zawartości tłuszczu), witaminy C, D i E. Dodatkowo powinna zawierać beta-karoten i przeciwutleniacze chroniące przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i cholesterolu.

Tutaj w doborze odpowiedniej diety i składników odżywczych najlepiej pomoże dietetyk. Trzeba również liczyć się z tym, że odpowiednia dieta nie jest najtańsza.

Żywienie medyczne rozwiązuje liczne problemy opiekuna i pomaga choremu

Niestety, osoby po udarze bardzo często mają problem z połykaniem i gryzieniem posiłków, a to w głównej mierze przyczynia się do niedożywienia pacjenta.

Z pomocą przychodzi profesjonalne żywienie medyczne, czyli gotowe diety przemysłowe w płynie i proszku.

Diety przemysłowe posiadają odpowiednio skomponowane składy zapewniające właściwą dobową podaż składników odżywczych.

Oznacza to, że w niewielkiej objętości (płynu albo proszku) zawierają wszystkie potrzebne organizmowi składniki odżywcze, czyli:

• białko,
• węglowodany,
• tłuszcze,
• witaminy,
• mikroelementy,
• elektrolity
• pierwiastki śladowe w ilościach pokrywających zapotrzebowanie dobowe,

A dodatkowo są tak przygotowane, aby łatwo można było ustalić liczbę kalorii, które chory otrzymuje.

Diety medyczne są wysokokaloryczne i wysokobiałkowe oraz bardzo proste w użyciu, gdyż nie wymagają czasochłonnego przygotowywania, ani gryzienia.

Mogą one uzupełniać naturalną dietę pacjentów po udarze lub całkowicie zastępować pożywienie

Na przykład u pacjentów żywionych przez sodę lub PEGa zalecane jest użycie pełnej diety.

Szczególnie w przypadku żywienia przez sondę specjaliści zalecają wyłącznie stosowanie diet przemysłowych zamiast miksowanych diet kuchennych, które nie dostarczają odpowiedniej ilości składników odżywczych i szybko prowadzą do niedożywienia chorego, a co za tym idzie pogorszenia jego stanu zdrowia.

W naszej ofercie znajdziecie Państwo całą gamę produktów wspomagających odżywianie pacjentów dotkniętych udarem mózgu.

Kliknij w obrazek lub nazwę produktu, aby przejść do sklepu

EnergyZip 200 ml – doustna, wysokokaloryczna dieta w postaci odżywczych drinków o wyjątkowym smaku i aksamitnej, niegęstej konsystencji. To duża porcja energii w małym opakowaniu. Jedno opakowanie zawiera aż 300 kcal i 12 g białka. Może stanowić uzupełnienie diety chorego lub stanowić wyłączne źródło pożywienia.

Trophic 1000 ml - wysokokaloryczne, kompletne diety do podaży doustnej bądź przez sondę. Zawierają kompletną dobową porcję składników odżywczych w 1L. Bardzo proste w użyciu. Idealne dla pacjentów żywionych przez sondę (PEG-a) w warunkach domowych.

Immax 350 g- wysokobiałkowa dieta, w proszku, nie wpływająca na smak pożywienia. Specjalna kombinacja składników odżywczych przeznaczona dla osób z zaburzeniami smaku i apetytu. Ze względu na swoje cenne składniki takie jak łatwo wchłanialne białko serwatkowe, L-leucynę, specjalistyczną mieszaninę witamin i składników mineralnych wpływa na poprawę stanu odżywienia pacjenta.

Wszystkie produkty zostały zatwierdzone i certyfikowane przez system rejestracji Głównego Inspektoratu Sanitarnego w Polsce.

Zakup zbiorczych opakowań pozwala oszczędzić nawet do 15%.

Podsumowanie – atuty żywienia medycznego dla osób po udarze

Z wymienionych tu zalet żywienia medycznego warto wymienić:

• Pozwala oszczędzić czas opiekuna potrzebny na przygotowanie posiłków,
• Może stanowić uzupełnienie diety lub kompletną dietę niewymagającą dodatków,
• Zapewnia pacjentom zbilansowaną liczbę składników odżywczych, minerałów i witamin,
• Odpowiednio zbilansowana dieta i kaloryczność zapobiegają nieprzyjemnym konsekwencjom niedożywienia chorego,
• Pozwalają łatwo porcjować posiłki i wyznaczać liczbę podawanych kalorii,
• Odpowiednia konsystencja żywienia medycznego (szczególnie drinków odżywczych) ułatwia karmienie podczas problemów pacjenta z połykaniem i gryzieniem,
• Może być łatwo kontrolowane, aby sprostać wymaganiom ustalonej diety,
• W przypadku osób karmionych z pomocą sondy lub zgłębnika może być jedyną właściwą formą odżywiania.

Pobierz infografikę, która pomoże Ci zapamiętać najważniejsze informacje:

Pamiętajmy, odpowiednia dieta, zdrowy styl życia, unikanie używek pozwolą zapobiec i zmniejszą ryzyko udaru mózgu.

Bibliografia:

1. Kłęk S., Bałażejewska- Hyżorek B., Czarnuszenko A., Członkowska A., Gajewska D., Karbowniczek A., Kimber- Dziwisz L., Ryglewicz D., Sarzyńska- Długosz I., Sienkiewicz- Jarosz H., Sobów T., Sławek J., Leczenie żywieniowe w neurologii- stanowisko interdyscyplinarnej grupy ekspertów, Polski Przegląd Neurologiczny 2017, 13 (3), s. 106-119
2. Błaszczyk B., Czernecki R., Prędota- Panecka H., Profilaktyka pierwotna i wtórna udarów mózgu, Studia Medyczne 2008, s. 71-75
3. Banecka-Majkutewicz Z. i wsp., Analiza czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu (badanie wstępne). Udar mózgu, 2002, 4, 1: 15–22.
4. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa, 2014.
5. Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010.

Konsultacja Ida Hoffmann
Specjalista ds. Żywienia Klinicznego
Założycielka firmy Nutripharma